ETF Zcash không ai yêu cầu: Vì sao giới phê bình lo Wall Street thâu tóm

Quyết định của Grayscale chuyển đổi Zcash Trust thành ETF đã khơi mào một trong những cuộc tranh luận gây chia rẽ nhất trong hệ sinh thái privacy-coin.

Đối với những người ủng hộ Zcash và những người theo chủ nghĩa phi tập trung, động thái này đại diện cho một điều gì đó quan trọng hơn rất nhiều so với một sản phẩm đầu tư mới. Đối với họ, động thái này báo hiệu một sự tiếp quản tiềm năng của một đồng tiền mã hóa tập trung vào quyền riêng tư bởi các tổ chức mà nó được thiết kế để tránh xa.

Có privacy coin trong một ETF? Các nhà phê bình cho rằng nó phá vỡ sứ mệnh

Hồ sơ gửi vào ngày 26/11/2025, tìm cách biến đổi một quỹ tín thác nắm giữ hơn 394,000 ZEC, có giá trị khoảng 197 triệu USD, thành một quỹ ETF được quản lý đầy đủ.

Eric Van Tassel, một người dùng trên X (Twitter), cho rằng ZEC ETF vốn không tương thích với mục đích của Zcash.

“Tôi hi vọng ZEC không bao giờ có điều đó, vì khi điều đó xảy ra, tài sản không còn phi tập trung nữa,”Eric nói, gọi ETF là “con ngựa thành Troia”.

Lời chỉ trích của Eric không nhằm vào ETF như một công cụ tài chính; mà là vào cấu trúc kiểm soát mà chúng tạo ra. Không giống như giao dịch spot trên các sàn giao dịch tiền mã hóa, ETF tập trung quyền kiểm soát vào các công ty Wall Street, những công ty đưa ra các quyết định về giao dịch, tạo lập thị trường và lưu ký.

Đối với một privacy coin, sự tập trung đó có thể mang tính chất tồn tại.

“Một ETF thực chất có nghĩa là giá trị tài sản sẽ bị ảnh hưởng và kiểm soát mạnh mẽ bởi Wall Street,” Eric cảnh báo.

Hồ sơ của SEC cho thấy Grayscale Zcash Trust kiểm soát khoảng 2.4% nguồn cung lưu hành của ZEC, đã tạo cho nó một trong những sự tập trung tổ chức cao nhất trong các privacy coins. Việc chuyển đổi từ quỹ tín thác sang ETF sẽ mở rộng thêm ảnh hưởng của nó.

Ngành công nghiệp tiền mã hóa đã chứng kiến mặt tiêu cực của việc này. Khi Grayscale Bitcoin Trust (GBTC) chuyển đổi thành ETF vào tháng 01/2024, các đợt rút tiền đã tạo ra áp lực bán mạnh mẽ. Tâm lý chung là một làn sóng rút tiền tương tự có thể ập đến Zcash.

Dữ liệu củng cố mối lo ngại này, cho thấy thị trường vẫn nhớ những ngày mà dòng tiền ra từ GBTC liên tục đẩy Bitcoin xuống thấp hơn. Eric lập luận rằng những động lực đó không phải là ngẫu nhiên.

“Đợt giảm gần đây bị ảnh hưởng bởi các tổ chức khổng lồ này, hiện đã kiểm soát nhiều tài sản này… Mục tiêu cuối cùng của họ là hoặc phá hủy tiền mã hóa hoặc hoàn toàn kiểm soát nó như một phần trong kế hoạch CBDC của họ,” ông thêm.

Trong khi đó, Grayscale Zcash Trust đã phát ra các dấu hiệu cảnh báo.

• NAV/Share: 42.59 USD
• Giá thị trường: 35.05 USD
• Chênh lệch: khoảng 18%

Khoảng chênh lệch sâu như vậy cho thấy cổ đông có thể đang dự đoán áp lực giá tăng thêm, hoặc ít nhất là họ không sẵn sàng trả giá đầy đủ cho tài sản có thể sớm phải đối mặt với áp lực bán liên quan đến ETF.

Hiện tại, quỹ đang quản lý 205.7 triệu USD, tính phí tỷ lệ chi phí 2.5%, và có 4.83 triệu cổ phiếu lưu hành. Phí cao và sự không rõ ràng về quy định có thể giải thích lý do tại sao các nhà đầu tư dự đoán nhiều biến động phía trước.

Tại sao Zcash hoạt động tốt hơn, và tại sao điều đó có thể kết thúc

Bất chấp khó khăn về quy định, ZEC đã vượt trội hơn một số altcoins lớn trong vài tháng qua. Những người chỉ trích cho rằng điều này chính xác là vì nó chưa bị kiểm soát bởi ETF, để lại hành động giá của nó tự nhiên hơn và ít bị ảnh hưởng bởi luồng vốn tổ chức.

“Việc Zcash hiện chưa có ETF có thể là lý do tốt khiến Zcash tăng trưởng tốt,” Erin ghi nhận.

Ông thậm chí còn suy đoán rằng cấu trúc được thúc đẩy bởi ETF của Bitcoin đã kìm hãm sự tăng giá của nó:

“Tôi thấy mức cao nhất là từ 140,000 đến 150,000 USD trong chu kỳ của Bitcoin… Tiền sẽ chảy vào các tài sản mà những ETF này không kiểm soát,” ông chỉ ra.

SEC, chứ không phải Electric Coin Company (đơn vị phát triển Zcash), sẽ quyết định số phận của Zcash ETF. Nếu được chấp thuận, đây sẽ là ETF đầu tiên gắn liền với một privacy coin lớn, có thể viết lại con đường quy định cho các tài sản tương tự.

Nhưng những tác động còn vượt xa khỏi chính sách. Zcash được xây dựng để bảo mật tài chính trong thời đại giám sát.

Vấn đề bây giờ là liệu sứ mệnh đó có thể chống lại sức hút của Wall Street hay không, hoặc như những người chỉ trích cảnh báo, ETF sẽ biến ZEC từ một công cụ tập trung vào quyền riêng tư phi tập trung thành một tài sản tổ chức được quản lý chặt chẽ.

Có lẽ, những nỗi sợ hãi này giải thích tại sao Zcash’s ZEC token chỉ tăng nhẹ 0.7% trong 24 giờ qua dù Grayscale đã bày tỏ sự quan tâm.