Thanh khoản thị trường chứng khoán là gì và như thế nào?

Thanh khoản thị trường chứng khoán là khả năng dễ dàng mua bán hay giao dịch các loại chứng khoán với giá ổn định trong ngắn hạn. Thanh khoản thị trường chứng khoán càng lớn chứng tỏ càng nhộn nhịp, dễ dàng để tìm người mua hoặc người bán.

Trước khi bắt đầu với khái niệm thanh khoản trong thị trường chứng khoán, chúng ta hãy cùng hiểu rõ khái niệm chung về thanh khoản là gì nhé. Trong lĩnh vực tài chính, thanh khoản hay liquidity là một khái niệm ám chỉ khả năng chuyển đổi dễ dàng với mức phí thấp từ một tài sản này sang tiền mặt hoặc một tài sản khác tại bất kỳ thời điểm nào. Lấy ví dụ, khi nhà đầu tư mua và lưu trữ vàng miếng, bất kỳ thời điểm nào sau đó họ đều có thể bán và chuyển đổi số lượng vàng đó sang tiền mặt (hoặc các loại tài sản khác) và ngược lại.

Dựa vào khái niệm chung về thanh khoản mà chúng tôi vừa chia sẻ ở trên, chúng ta có thể thấy mỗi thị trường tài chính khác nhau (vàng, tiền điện tử, chứng khoán…) đều có một khái niệm thanh khoản riêng cho nó. Trong trường hợp thị trường chứng khoán, thanh khoản là thước đo mức độ hiệu quả của các mã cổ phiếu trong thị trường chứng khoán. 

Nói một cách dễ hiểu thì thanh khoản thị trường chứng khoán là việc nhà đầu tư có thể dễ dàng mua/bán/chuyển đổi một loại cổ phiếu sang một loại tài sản có tính thanh khoản cao đó là tiền mặt. Một mã cổ phiếu bất kỳ có hoạt động mua đi bán lại sôi nổi thì nó sẽ có tính thanh khoản cao hơn so với các mã có ít giao dịch.

Như vậy, dựa vào tính thanh khoản, chúng ta có thể đánh giá được ba khía cạnh chính sau đây của thị trường chứng khoán nói riêng.

• Thứ nhất, thị trường chứng khoán nói chung có tính thanh khoản cao. Theo dữ liệu từ Vietstock, tính đến thời điểm viết bài này, chỉ riêng sàn HOSE đã ghi nhận khối lượng giao dịch gần 605 triệu cổ phiếu với giá trị khớp lệnh lên đến 15,340,000 triệu đồng. Điều này đến từ khả năng dễ dàng mua bán và giá cả tương đối ổn định.

  
  

• Thứ hai, mặc dù thị trường chứng khoán có tính thanh khoản cao nhưng không phải mọi cổ phiếu đều có tính thanh khoản cao. Thông thường một cổ phiếu được xem là có tính thanh khoản cao nếu khối lượng giao dịch khớp lệnh trên 100,000 cổ phiếu/phiên. Dựa trên khái niệm này, chúng ta có thể thấy FPT là một cổ phiếu có tính thanh khoản cao khi nó có đến hơn 3.7 triệu cổ phiếu được giao dịch vào ngày 07/6. Nhưng nếu chúng ta xem cổ phiếu HPT thì khối lượng giao dịch của nó gần bằng 0.

  
  

• Thứ ba, tính thanh khoản càng cao thì càng có lợi cho nhà đầu tư và ngược lại, đặc biệt trong các thời điểm thị trường biến động. Lấy ví dụ, trong trường hợp xuất hiện các tin tức xấu, nhà đầu tư có thể dễ dàng đặt và khớp lệnh bán cổ phiếu của doanh nghiệp đó mà không cần phải hạ giá quá thấp so với mức giá hiện tại.

  
  

Giao dịch 400+ thị trường phổ biến toàn cầu

0  phí hoa hồng,  Spread  thấp

Cộng cụ quản lý rủi ro đa dạng

Mức đòn bẩy linh hoạt & Những phân tích mới

Trade demo với $50.000 vốn ảo không rủi ro

ĐĂNG KÝ

Trước hết, chúng ta cần hiểu rằng để xác định tính thanh khoản thị trường chứng khoán, chúng ta có thể dựa vào hai tiêu chí: Một là khối lượng giao dịch và hai là chênh lệch giá mua/giá bán của cổ phiếu. Như vậy, mọi yếu tố tác động đến hai tiêu chí này đều có khả năng ảnh hưởng đến tính thanh khoản thị trường chứng khoán. Và dưới đây là một số yếu tố nổi bật nhất.

• Thứ nhất, cơ chế, chính sách hay quy định của Chính phủ: Chính phủ quản lý trực tiếp thị trường chứng khoán. Do đó, mọi chính sách, quy định được đưa ra đều sẽ có những tác động trực tiếp đến nó. Lấy ví dụ, nếu như thời gian tới, Chính phủ Việt Nam cho phép thị trường chứng khoán hoạt động 24/24 tương tự như thị trường tiền điện tử thì điều này có thể tạo ra nhiều cơ hội giao dịch hơn, đồng nghĩa với việc nâng cao khối lượng giao dịch, qua đó thúc đẩy tính thanh khoản của thị trường.

  
  

• Thứ hai, các vấn đề chiến tranh hoặc căng thẳng địa chính trị: Một quốc gia thường xuyên xảy ra chiến tranh sẽ gây ảnh hưởng đến nền kinh tế. Điều này sẽ hạn chế các công ty trong và ngoài nước tiếp cận nguồn vốn thông qua thị trường chứng khoán. Đồng thời với đó, các nhà đầu tư nước ngoài cũng hạn chế trong việc rót vốn vào doanh nghiệp tại các quốc gia như vậy.

  
  

• Thứ ba, vấn đề thao túng giá thị trường: Một hoặc nhiều cá voi bằng một cách nào đó tạo các giao dịch ảo trong thị trường sau đó thông qua các phương tiện truyền thông để kích thích tâm lý FOMO của những nhà đầu tư mới. Khi tâm lý FOMO lên đến đỉnh điểm, các nhà đầu tư sẽ hướng dòng vốn vào thị trường chứng khoán, qua đó thúc đẩy thị trường đi lên trong ngắn hạn.

Dựa vào những đặc tính của nó, chúng ta có thể nói tính thanh khoản là một trong những yếu tố chủ chốt được phần lớn các nhà đầu tư sử dụng để đánh giá một khoản đầu tư bất kỳ. Trong mắt một nhà đầu tư nước ngoài, thị trường chứng khoán của nước A có tính thanh khoản cao hơn sẽ hấp dẫn hơn so với thị trường chứng khoán của nước B. Tính thanh khoản càng lớn, càng chứng tỏ sự nhộn nhịp, qua đó mang đến nhiều cơ hội hơn với một thị trường đầy ảm đạm.

Tương tự, đối với một cổ phiếu bất kỳ, nhà đầu tư có thể xem xét tính thanh khoản của cổ phiếu đó để đánh giá xem nó có thực sự hấp dẫn các nhà đầu tư khác hay không. Quay trở lại ví dụ về cổ phiếu HPT ở đầu bài viết, với khối lượng giao dịch gần bằng 0, chắc chắn đây sẽ không phải là một lựa chọn tốt để đầu tư.

Ngoài ra, đối với những nhà đầu tư có kinh nghiệm, họ có thể sử dụng tính thanh khoản vào phân tích kỹ thuật, qua đó góp phần giúp xác định giá cổ phiếu. Lấy ví dụ, khi giá cổ phiếu tăng và thanh khoản tăng, nó phần nào cho thấy sức mua lớn. Nếu điều này diễn ra trong thời gian dài, nó có thể là dấu hiệu của một chu kỳ tích lũy để chuẩn bị cho một đợt bùng nổ về giá trong thời gian tới.

Ngược lại, nếu như nhà đầu tư quan sát thấy giá của cổ phiếu tăng liên tục nhưng thanh khoản của cổ phiếu đó lại có phần ì ạch, thậm chí kém thì đây có thể lại là một “cờ đỏ” cần lưu ý. Không loại trừ khả năng các “cá voi” đang cố tình lèo lái thị trường, tạo hiệu ứng tăng giá để kích thích sự FOMO của các nhà đầu tư. Nếu như không xem xét kỹ, các nhà đầu tư rất dễ có thể rơi vào bẫy tăng giá.

Thanh khoản là một khái niệm trừu tượng và không thể đong đếm chính xác thông qua các con số. Tuy nhiên, như chúng tôi đã chia sẻ ở trên, chúng ta có thể xác định thị trường chứng khoán có thanh khoản hay không thông qua các số liệu về khối lượng giao dịch cũng như chênh lệch giá mua/bán của cổ phiếu. 

Do đó, để xem thanh khoản thị trường chứng khoán, chúng ta có thể tìm kiếm các chỉ số trên tại các sàn giao dịch cổ phiếu như HOSE, HNX… Ngoài ra, chúng ta cũng có thể tìm kiếm các thông tin trên thông qua sàn giao dịch của các công ty chứng khoán được cấp phép hoạt động như VCBS, SSI hay VPS… Và cuối cùng, chúng ta có thể tìm kiếm các dữ liệu liên quan đến thanh khoản chứng khoán thông qua các trang tổng hợp dữ liệu lớn và nổi tiếng như Vietstock, CafeF…

Tóm lại, tính thanh khoản thị trường chứng khoán sẽ cho chúng ta biết thị trường đó có thực sự năng động và tiềm năng hay không. Và việc chúng ta hiểu và nhận biết rõ các rủi ro về mặt thanh khoản của từng thị trường, từng loại cổ phiếu sẽ là một trong những căn cứ quan trọng để đưa ra quyết định có nên đầu tư hoặc cho vay hay không?

Có những cách nào để xác định thanh khoản thị trường chứng khoán?

Có nhiều yếu tố để xác định tính thanh khoản của thị trường chứng khoán như khối lượng giao dịch hay chênh lệch giá mua và giá bán. Ngoài ra, trong một số trường hợp, vòng quay cổ phiếu cũng là một yếu tố để xác định tính thanh khoản. Khi vòng quay cổ phiếu càng cao thì cổ phiếu đó càng có tính thanh khoản cao và ngược lại.

Rủi ro trong thanh khoản chứng khoán là gì?

Rủi ro lớn nhất trong thanh khoản chứng khoán là rủi ro chứng khoán có thanh khoản kém. Trong trường hợp này có nghĩa là cổ phiếu không thể bán được hoặc bán với giá thấp hơn rất nhiều cùng khả năng phục hồi thấp. Điều này sẽ dẫn đến việc nhà đầu tư phải chịu những tổn thất nặng nề về tài chính.

Cách giảm thiểu rủi ro thanh khoản chứng khoán là gì?

Rủi ro thanh khoản nếu được quản lý hiệu quả có thể hạn chế tối đa những rủi ro có thể xảy ra. Và một trong những cách tối ưu nhất đó là các nhà đầu tư nên xem xét kỹ lưỡng đến khả năng bán lại của các chứng khoán. Nếu nhà đầu tư lựa chọn các cổ phiếu với khối lượng giao dịch và giá trị giao dịch ở mức thấp, rủi ro thanh khoản sẽ tăng lên và ngược lại.