Canada và Mexico chỉ có thể đàm phán, không thể đối đầu thương mại với Mỹ

Canada và Mexico gặp nhiều khó khăn trong việc chống đỡ lệnh áp thuế của Mỹ, chủ yếu do mối quan hệ kinh tế chặt chẽ và sự phụ thuộc lớn vào thị trường Mỹ. Các lý do chính khiến hai nước này khó phản kháng hiệu quả gồm:

1. Sự phụ thuộc lớn vào thị trường Mỹ

Mexico:

Khoảng 80% hàng xuất khẩu của Mexico đến Mỹ, khiến nền kinh tế nước này dễ bị tổn thương khi Mỹ áp dụng các biện pháp thương mại.

Các ngành công nghiệp chủ chốt, như ô tô và nông sản, phụ thuộc mạnh vào nhu cầu từ Mỹ. Một lệnh áp thuế sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chuỗi cung ứng và việc làm.

Canada:

Mỹ chiếm gần 75% hàng xuất khẩu của Canada, đặc biệt trong các lĩnh vực như năng lượng (dầu mỏ, khí đốt), gỗ và nhôm. Việc áp thuế sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các ngành công nghiệp này, đe dọa tăng trưởng kinh tế của Canada.

2. Quy mô thị trường nhỏ hơn Mỹ

Dù Mexico và Canada có thể áp thuế trả đũa, quy mô nền kinh tế của họ nhỏ hơn nhiều so với Mỹ. 

• Canada chỉ chiếm khoảng 3% GDP toàn cầu so với Mỹ (24% GDP toàn cầu).

• Mexico chiếm khoảng 1,5% GDP toàn cầu, làm giảm khả năng gây áp lực lên Mỹ qua các biện pháp kinh tế.

Do đó, hiệu quả của các biện pháp trả đũa sẽ bị hạn chế.

3. Tác động đến chuỗi cung ứng nội địa

Nhiều doanh nghiệp tại Mexico và Canada hoạt động trong chuỗi cung ứng xuyên biên giới với Mỹ. Lệnh áp thuế của Mỹ làm gián đoạn chuỗi cung ứng, không chỉ ảnh hưởng đến Mỹ mà còn làm tổn hại đến doanh nghiệp và người lao động ở Mexico và Canada.

Ngoài ra, lệnh áp thuế của Mỹ cũng làm gia tăng chi phí sản xuất tại Canada và Mexico. Ví dụ, thuế thép và nhôm của Mỹ khiến chi phí sản xuất tăng cao, buộc các doanh nghiệp ở Canada và Mexico phải chịu áp lực cạnh tranh lớn hơn trên thị trường quốc tế.

4. Áp lực chính trị nội địa

Đối với Mexico: Chính phủ Mexico phải đối mặt với áp lực từ các ngành công nghiệp nội địa và người dân bị ảnh hưởng bởi lệnh áp thuế. Điều này có thể buộc Mexico phải nhượng bộ Mỹ trong các vấn đề như nhập cư và an ninh biên giới.

Đối với Canada: Dư luận và các nhóm lợi ích tại Canada, đặc biệt là ngành sản xuất và nông nghiệp, thường yêu cầu chính phủ tránh đối đầu với Mỹ để bảo vệ lợi ích kinh tế dài hạn.

5. Thiếu lựa chọn thay thế thị trường

Đối với Mexico: Dù đã ký các hiệp định như CPTPP, việc chuyển hướng xuất khẩu sang các thị trường khác mất nhiều thời gian và khó đạt được mức độ hiệu quả như thị trường Mỹ.

Đối với Canada: Dù có các hiệp định như CETA (với EU), khoảng cách địa lý và chi phí vận chuyển cao khiến việc thay thế thị trường Mỹ không thực tế trong ngắn hạn.

6. Quyền lực vượt trội của Mỹ trong đàm phán

Mỹ là một trong những thị trường lớn nhất thế giới và có sức mạnh kinh tế vượt trội. Điều này cho phép Mỹ sử dụng thuế quan như một công cụ đàm phán hiệu quả, buộc Canada và Mexico phải chấp nhận các điều khoản có lợi hơn cho Mỹ.

Chẳng hạn như trong quá trình tái đàm phán NAFTA, cả Canada và Mexico đã phải nhượng bộ nhiều để đạt được Hiệp định USMCA, như chấp nhận các quy tắc mới về xuất xứ ô tô và mở cửa thị trường sữa.

Theo đó, Canada và Mexico sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc chống đỡ lệnh áp thuế của Mỹ vì phụ thuộc lớn vào thị trường Mỹ, quy mô kinh tế nhỏ hơn, và tác động trực tiếp đến chuỗi cung ứng nội địa.

Dù có các biện pháp như trả đũa thuế hoặc đa dạng hóa thị trường, những biện pháp này chỉ mang tính ngắn hạn và không đủ sức tạo áp lực đáng kể lên Mỹ. Thay vào đó, cả hai nước thường phải lựa chọn con đường đàm phán và nhượng bộ để bảo vệ lợi ích kinh tế lâu dài.