Lạm phát tại Mỹ hạ nhiệt, vậy tại sao Bitcoin và cổ phiếu vẫn giảm giá?

Lạm phát tại Mỹ ghi nhận mức giảm bất ngờ lớn nhất trong nhiều tháng qua. Tuy nhiên, thay vì đà tăng kéo dài, cả Bitcoin và chứng khoán Mỹ đều lao dốc mạnh trong phiên giao dịch tại Mỹ.

Diễn biến này khiến nhiều nhà giao dịch bất ngờ, nhưng bảng giá cho thấy nguyên nhân quen thuộc: đó là do cấu trúc thị trường, cách nhà đầu tư mở vị thế và thanh khoản, chứ không phải yếu tố vĩ mô như thường nghĩ.

Điều gì đã xảy ra sau khi Mỹ công bố chỉ số CPI

Chỉ số CPI tổng hợp chỉ tăng 2.7% so với cùng kỳ trong tháng 11, thấp hơn rất nhiều so với dự báo là 3.1%. Chỉ số CPI lõi cũng thấp hơn mong đợi, đạt 2.6%.

Trên lý thuyết, đây là một trong những kết quả về lạm phát tích cực nhất năm 2025 đối với thị trường. Ban đầu, thị trường phản ứng khá tích cực. Bitcoin đã tăng mạnh lên vùng 89,000 USD, còn chỉ số S&P 500 cũng tăng ngay sau khi dữ liệu được công bố.

Nhưng đà tăng này chỉ diễn ra trong thời gian rất ngắn.

Giá Bitcoin bật tăng và lao dốc sau dữ liệu CPI Mỹ. Nguồn: CoinGecko

Chỉ khoảng 30 phút sau khi chỉ số CPI được công bố, Bitcoin quay đầu giảm mạnh. Sau khi đạt đỉnh trong ngày gần 89,200 USD, BTC bị bán tháo xuống gần vùng 85,000 USD.

Chỉ số S&P 500 cũng có diễn biến tương tự, với những biến động mạnh trong phiên làm phần lớn mức tăng đầu phiên bị xoá bỏ trước khi thị trường trở lại cân bằng.

S&P 500 giảm mạnh rồi bật tăng trở lại sau số liệu CPI Mỹ. Nguồn: X/Kobeissi Letter

Sự đảo chiều đồng loạt giữa crypto và chứng khoán này rất đáng chú ý. Điều này cho thấy diễn biến không phải do yếu tố riêng của từng tài sản hay tâm lý thị trường, mà chủ yếu là do yếu tố cấu trúc thị trường.

Khối lượng bán của taker Bitcoin hé lộ câu chuyện

Dữ liệu rõ ràng nhất đến từ lượng “taker sell” của Bitcoin.

Trên biểu đồ trong ngày, có những đợt tăng vọt lớn trong giá trị taker sell đúng vào thời điểm Bitcoin bắt đầu giảm sâu. Taker sell là các lệnh bán chủ động, tấn công trực tiếp vào lệnh mua – nghĩa là bán quyết liệt chứ không phải chốt lời nhẹ nhàng.

Những đợt bán lớn này tập trung trong các khung giờ giao dịch Mỹ, trùng với thời điểm Bitcoin giảm mạnh nhất.

Lượng taker sell của Bitcoin trên tất cả sàn vào ngày 18/12. Nguồn: CryptoQuant

Nhìn trên góc độ tuần, xu hướng này càng rõ ràng hơn. Có nhiều đợt xả lớn xuất hiện lặp lại trong tuần qua, thường rơi vào các phiên có thanh khoản cao – cho thấy đây là hoạt động bán ép buộc hoặc giao dịch hệ thống, chứ không chỉ do nhà đầu tư nhỏ lẻ rút lui.

Hành động này rất giống với hiện tượng bán tháo do thanh lý vị thế, chiến lược kiểm soát biến động giá hoặc cắt giảm rủi ro bằng thuật toán – các yếu tố này khiến giá giảm ngày càng nhanh khi các vị thế có đòn bẩy bị ảnh hưởng.

Lượng taker sell của Bitcoin trên tất cả sàn trong tuần qua. Nguồn: CryptoQuant

Tại sao ‘tin tốt’ lại trở thành yếu tố kích hoạt

Báo cáo CPI không phải nguyên nhân khiến thị trường lao dốc vì kết quả xấu, mà lại làm tăng sự biến động vì kết quả… tốt.

Lạm phát dịu đi giúp thanh khoản trên thị trường dồi dào hơn, chênh lệch giá cũng thu hẹp lại. Lúc này, các nhà đầu tư lớn có thể dễ dàng “ra tay” với số lượng lớn.

Việc Bitcoin tăng mạnh ban đầu có thể đã “đụng” phải một vùng giá tập trung nhiều lệnh treo, các điểm đặt cắt lỗ và vị thế đòn bẩy ngắn hạn. Khi đà tăng dừng lại, giá quay đầu khiến các vị thế long bị thanh lý và bị kích hoạt cắt lỗ hàng loạt.

Khi liên tiếp bị thanh lý, lệnh bán cưỡng bức dựa trên thị trường càng đẩy giá lao dốc nhanh hơn. Đó là lý do tại sao đà giảm trở nên dốc và mạnh thay vì đi xuống từ từ.

Sự biến động “lên nhanh – xuống mạnh” của chỉ số S&P 500 cũng phản ánh điều tương tự. Những chuyển động nhanh trong và sau các sự kiện vĩ mô như công bố CPI thường bắt nguồn từ hoạt động phòng vệ vị thế của các đơn vị tạo lập thị trường, ảnh hưởng bởi các hợp đồng quyền chọn, cùng sự điều chỉnh tự động dòng tiền để kiểm soát rủi ro theo thời gian thực.

Đây có phải là hành vi thao túng không?

Biểu đồ không chứng minh có sự thao túng. Tuy nhiên, chúng thể hiện những mô hình thường gặp gắn liền với việc quét dừng lỗ và khai thác thanh khoản:

• Di chuyển nhanh đến các mức kỹ thuật rõ ràng
• Đảo chiều ngay khi thanh khoản được cải thiện
• Những đợt bán tháo mạnh mẽ khi giá giảm sâu
• Diễn biến giá khớp chặt với giờ giao dịch tại Mỹ

Những hành vi này là điều bình thường ở các thị trường dùng đòn bẩy cao. Nguyên nhân chủ yếu không phải đến từ các cá nhân nhỏ lẻ, mà là từ các quỹ lớn, nhà tạo lập thị trường và các chiến lược giao dịch tự động hoạt động trên cả thị trường futures, options và spot. Mục tiêu của họ không phải là kiểm soát câu chuyện thị trường, mà là tối ưu hiệu quả thực thi lệnh và quản lý rủi ro.

Đối với thị trường crypto, nơi mức đòn bẩy luôn cao và thanh khoản có thể cạn rất nhanh ngoài những khung giờ trọng điểm, những dòng vốn này dễ tạo thành xu hướng biến động cực đoan.

Ý nghĩa của điều này trong thời gian tới

Đợt bán tháo này không làm mất đi tín hiệu từ chỉ số CPI. Lạm phát thực sự đã hạ nhiệt, và đây vẫn là yếu tố hỗ trợ tích cực cho các tài sản rủi ro trong dài hạn. Thị trường vừa trải qua một đợt điều chỉnh vị thế ngắn hạn, chứ không phải là sự đảo chiều lớn về mặt vĩ mô.

Trong ngắn hạn, giới trader sẽ theo dõi liệu Bitcoin có giữ được trên vùng hỗ trợ gần đây hay không, và sức ép từ phía bán có dịu đi khi các lệnh thanh lý đã hoàn tất.

Nếu khối lượng bán chủ động hạ nhiệt và giá được giữ vững, dữ liệu CPI vẫn có thể phát huy tác động tích cực trong vài phiên sắp tới.