Bên trong sự bùng nổ của x402 Token: Tiêu chuẩn thanh toán mới thúc đẩy các tác nhân AI

Tháng 10/2025 đánh dấu sự trở lại mạnh mẽ của làn sóng AI Agent, lần này với một câu chuyện mới: x402 tokens. Nhưng x402 thực sự là gì? Các nhà đầu tư có nên đổ xô vào xu hướng này hay đây chỉ là một bong bóng khác chờ đợi để vỡ?

Bài viết này khám phá các cơ hội và rủi ro tiềm ẩn, dựa trên dữ liệu hệ sinh thái mới nhất và ý kiến chuyên gia được chia sẻ trên X.

Tại sao x402 token thu hút vốn lớn trong tháng 10

x402 không phải là một token thông thường. Đây là một giao thức thanh toán mở cho AI agents và APIs, cho phép chúng thực hiện các giao dịch tự động mà không cần tài khoản, đăng ký hay khóa API.

Tên “x402” xuất phát từ mã trạng thái HTTP 402 – “Payment Required”, một tiêu chuẩn web cổ điển nay được tái hiện để biến bất kỳ yêu cầu web nào thành giao dịch thanh toán tức thì bằng stablecoins như USDC, trên bất kỳ blockchain nào.

Làn sóng tài trợ bắt nguồn từ một loạt sự kiện lớn trong những tháng gần đây. Vào tháng 09, Coinbase và Cloudflare chính thức ra mắt x402 Foundation để thúc đẩy tích hợp giao thức vào Agents SDK và Model Context Protocol (MCP).

Điều này cho phép AI agents xử lý các khoản thanh toán linh hoạt, từ các khoản thanh toán nhỏ dưới một cent đến các thỏa thuận thanh toán hoãn lại, đồng thời giải quyết tranh chấp và tổng hợp hóa đơn cho các agents thu thập dữ liệu.

Sau đó, vào tháng 10, quỹ đầu tư mạo hiểm a16z đã xem xét lại dự báo của Gartner rằng đến năm 2030, khách hàng máy sẽ trực tiếp ảnh hưởng hoặc tham gia vào các giao dịch trị giá 30 nghìn tỷ USD. a16z nhấn mạnh tầm quan trọng của x402, AI agents và sự hợp tác giữa Coinbase và Cloudflare.

Báo cáo 2025 của a16z về AI Agents. Nguồn: a16z

“Các tiêu chuẩn giao thức như x402 đang nổi lên như một xương sống tài chính tiềm năng cho các AI agents tự động, giúp chúng thực hiện các giao dịch nhỏ, truy cập APIs và thanh toán mà không cần trung gian — một nền kinh tế mà Gartner ước tính có thể đạt 30 nghìn tỷ USD vào năm 2030,” a16z báo cáo.

Những thông báo này đã thúc đẩy động lực mạnh mẽ trong toàn bộ hệ sinh thái x402. Theo x402scan, kể từ khi Coinbase ra mắt vào tháng 05, hệ sinh thái đã ghi nhận 1.38 triệu giao dịch, 1.48 triệu USD về khối lượng, hơn 72,500 người mua và 1,000 người bán.

Thống kê toàn cầu cho hệ sinh thái x402. Nguồn: x402scan

Sự quan tâm của nhà đầu tư cũng tăng vọt. Danh mục x402 trên CoinGecko đạt gần 800 triệu USD về vốn hóa thị trường, sau khi tăng 350% trong vòng 24 giờ, với khối lượng giao dịch hàng ngày vượt 230 triệu USD.

Các đồng coin hàng đầu trong hệ sinh thái x402. Nguồn: CoinGecko

Các dự án dẫn đầu trong hoạt động giao dịch bao gồm EigenCloud (trước đây là EigenLayer), Ping và PayAI Network.

“Nếu x402 phát triển, nó sẽ hoàn toàn thay đổi mô hình kinh doanh của internet,” Nhà đầu tư Ryan Adams dự đoán.

Tranh luận của chuyên gia: x402 Token – Tiềm năng hay bong bóng?

Các chuyên gia trên X vẫn còn chia rẽ, mặc dù hầu hết đều lạc quan về tiềm năng dài hạn của x402 tokens.

Những người ủng hộ lập luận rằng sức mạnh của x402 nằm ở khả năng đơn giản hóa và tiêu chuẩn hóa các khoản thanh toán cho AI agents. Các phương thức thanh toán truyền thống chậm, dễ bị hoàn trả và cần can thiệp thủ công. Ngược lại, x402 sử dụng tiền điện tử để cho phép thanh toán tức thì, không cần tin cậy giữa AI agents và nhà cung cấp API.

Những người khác nhấn mạnh vốn hóa thị trường thấp của các x402 tokens hiện tại, cho thấy tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ.

“Đây là các đồng x402 hiện tại trên CoinGecko. Vốn hóa thị trường cao nhất chỉ vừa vượt qua 50 triệu USD. Phần lớn đều dưới 10 triệu USD. Tiềm năng tăng trưởng ở đây là vô cùng lớn,” nhà đầu tư Otto Suwen cho biết.

Tuy nhiên, rủi ro không hề nhỏ. Jarrod Watts, một nhà phát triển tại Abstract, phân loại các token x402 thành ba loại:

• Token API yêu cầu thanh toán bằng đồng tiền riêng của chúng.
• Token hỗ trợ được sử dụng để thanh toán cho các dịch vụ.
• Token đầu cơ không có giá trị thực—tương tự như các “đồng AI” trước đây.

Watts cảnh báo rằng cộng đồng có thể thúc đẩy các token theo xu hướng để tăng giá mà không có tiện ích thực sự.

“Tôi nghi ngờ rằng chúng ta sẽ thấy một làn sóng mới của các đồng AI xuất hiện trong vài tuần tới để tận dụng sự cường điệu này. Và, một lần nữa, chúng có thể hoàn toàn vô nghĩa, nhưng ‘bạn muốn đúng hay giàu có?’” Jarrod Watts nói.

Nhà phân tích 0xJeff cũng đề cập đến những đồng này như “x402 memecoins,” lưu ý rằng chỉ những dự án có sản phẩm thực sự hoặc gần thương mại hóa mới có khả năng tồn tại lâu dài.

Quan trọng hơn, giao thức này vẫn còn mới và chưa được kiểm chứng về mặt an ninh.

Vào tháng 04, BeInCrypto đã báo cáo một lỗ hổng nghiêm trọng ảnh hưởng đến Crypto-MCP (Model Context Protocols) như x402. Lỗ hổng này có thể cho phép hacker tiết lộ cụm từ khôi phục hoặc chuyển hướng các giao dịch blockchain thông qua các thao tác dựa trên LLM—mà người dùng không hề hay biết.