Châu Phi hạ Sahara: Điểm sáng mới trên bản đồ tiền điện tử toàn cầu

Trong khi nhiều thị trường phát triển tập trung vào các sản phẩm tài chính phức tạp như ETF hay DeFi, thì khu vực châu Phi cận Sahara đang chứng minh sức mạnh thực tế của tiền điện tử bằng cách biến Bitcoin và stablecoin thành công cụ quan trọng cho hàng triệu người đang đối mặt với lạm phát và hạn chế ngoại hối.

Với sự tăng trưởng giá trị trên chuỗi đạt 52% trong năm qua, khu vực này đã vươn lên vị trí thứ ba toàn cầu, chỉ sau APAC và Mỹ Latinh. Đây không chỉ là câu chuyện về dòng vốn mà còn là minh chứng sống động cho khả năng của tiền điện tử trong việc tái định hình cơ sở hạ tầng tài chính từ gốc rễ.

Tăng trưởng do nhà đầu tư nhỏ lẻ dẫn dắt, với Bitcoin là trung tâm

Theo báo cáo mới nhất từ Chainalysis, châu Phi cận Sahara (SSA) đã nổi lên như là thị trường tiền điện tử phát triển nhanh thứ ba trên toàn cầu. Giá trị giao dịch trên chuỗi đã tăng 52% từ tháng 07/2024 đến tháng 06/2025, đạt hơn 205 tỷ USD. Động lực chính là các nhà đầu tư nhỏ lẻ – những cá nhân sử dụng tiền điện tử cho các giao dịch hàng ngày, lưu trữ giá trị và phòng ngừa lạm phát.

Nigeria và Nam Phi là hai cường quốc trong khu vực. Nigeria ghi nhận giá trị giao dịch trên chuỗi đạt 92.1 tỷ USD, chủ yếu do người dân tìm kiếm các giải pháp thay thế trong bối cảnh lạm phát cao và kiểm soát ngoại hối nghiêm ngặt. Ngược lại, Nam Phi đang đi theo hướng ngược lại, tập trung vào thị trường tổ chức nhờ vào khung pháp lý rõ ràng và sự tham gia tích cực từ các ngân hàng lớn như Absa, đặc biệt trong thanh toán xuyên biên giới và phát triển sản phẩm mới.

Không có gì ngạc nhiên khi Bitcoin (BTC) chiếm ưu thế tại SSA như một dạng “vàng kỹ thuật số.” Bitcoin chiếm tới 89% giá trị giao dịch của nhà đầu tư nhỏ lẻ tại Nigeria, trong khi ở Nam Phi, con số này là 74%. Trong khi đó, stablecoin, đặc biệt là USDT, được ưa chuộng cho các giao dịch giá trị lớn, đóng vai trò như một sự thay thế thực tế cho đồng USD.

So sánh với các khu vực khác: SSA nổi bật với tính ứng dụng thực tế

Đặt SSA trong bối cảnh toàn cầu cho thấy một bức tranh thú vị. Theo dữ liệu tổng hợp từ Chainalysis, khu vực châu Á – Thái Bình Dương (APAC) đang dẫn đầu về tăng trưởng với 69% so với cùng kỳ năm trước, được thúc đẩy bởi sự bùng nổ của DeFi và Layer-2, cùng với dòng vốn tổ chức lớn vào các thị trường như Hồng Kông, Singapore và Hàn Quốc.

Mỹ Latinh cũng cho thấy sự tăng trưởng mạnh mẽ với 63%, nơi tiền điện tử được sử dụng rộng rãi cho kiều hối và thanh toán P2P, đặc biệt là ở Brazil và Mexico. Trong khi đó, Bắc Mỹ và châu Âu nổi bật với vai trò của các tổ chức. Bắc Mỹ đạt quy mô 1.2 nghìn tỷ USD, được thúc đẩy bởi ETF và dịch vụ lưu ký, trong khi châu Âu đạt 1.1 nghìn tỷ USD, tập trung vào DeFi và các khung pháp lý như MiCA.

So với các khu vực này, SSA nhỏ hơn về tổng dòng vốn, nhưng sức mạnh độc đáo của nó nằm ở các ứng dụng thực tế. Trong khi APAC và Bắc Mỹ phát triển nhờ các sản phẩm tài chính phức tạp, SSA chứng minh rằng tiền điện tử có thể giải quyết các thách thức kinh tế cơ bản, từ bảo vệ giá trị tài sản trước lạm phát đến xây dựng cơ sở hạ tầng thanh toán xuyên biên giới.

Trường hợp của SSA rõ ràng cho thấy rằng tiền điện tử không chỉ là công cụ đầu cơ hay sản phẩm tài chính tiên tiến mà còn là giải pháp thực tế cho các nền kinh tế mới nổi. Nhìn về phía trước, nếu khu vực này tiếp tục cải thiện khung pháp lý của mình – cân bằng giữa thúc đẩy đổi mới và quản lý rủi ro – SSA có thể trở thành trung tâm hàng đầu thế giới về sự chấp nhận tiền điện tử trong thực tế.