Bitcoin đã khiến cả phe mua lẫn phe bán thất vọng trong thời gian qua khi liên tục dao động trong khoảng 85,000 USD – 90,000 USD mà không có dấu hiệu bứt phá rõ ràng. Nguyên nhân không phải do thiếu sự quan tâm mua vào hay do ảnh hưởng từ kinh tế vĩ mô, mà lại đến từ thị trường quyền chọn.
Dữ liệu phái sinh cho thấy mức gamma của các nhà tạo lập thị trường hiện đang làm giảm biến động giá của Bitcoin thông qua các hoạt động phòng ngừa rủi ro cơ học. Chính cấu trúc này đã giữ cho giá Bitcoin đi ngang trong biên độ hẹp, nhưng những lực lượng này sẽ hết hiệu lực vào ngày 26/12/2024.
Ở trung tâm của diễn biến này là mức gọi là “gamma flip“, hiện nằm quanh 88,000 USD.
Khi giá nằm trên mức này, các nhà tạo lập thị trường nắm giữ vị thế short gamma buộc phải bán ra khi giá tăng và mua vào khi giá giảm để giữ trạng thái cân bằng delta. Hành động này làm giảm sự biến động và kéo giá về gần giữa vùng dao động.
Khi giá xuống dưới mức này, cơ chế ngược lại xảy ra. Áp lực bán sẽ tăng lên khi các dealer phòng ngừa rủi ro cùng chiều với xu hướng giá, khiến biến động mạnh hơn thay vì bị kiềm chế.
Mức 90,000 USD nhiều lần là ngưỡng cản mạnh và nguyên nhân chính là do lượng lớn quyền chọn mua (call option) tập trung tại đây.
Các dealer đang nắm giữ lượng lớn quyền chọn mua với giá thực hiện 90,000 USD. Khi giá Bitcoin tiệm cận vùng này, họ buộc phải bán Bitcoin để phòng ngừa rủi ro. Điều này tạo ra áp lực bán có vẻ như là tự nhiên nhưng thật ra xuất phát từ nghiệp vụ phòng ngừa từ phái sinh.
Mỗi lần giá tiến sát 90,000 USD, dòng chảy phòng ngừa này đều được kích hoạt, lý giải vì sao những lần giá muốn bứt phá luôn thất bại.
Ở phía giảm, ngưỡng 85,000 USD cũng đã chứng tỏ là mức hỗ trợ duy trì nhờ cơ chế ngược lại.
Lượng lớn quyền chọn bán (put option) tại mức giá này khiến các dealer phải mua Bitcoin khi giá giảm về đây. Lực cầu bị ép mua này giúp hấp thụ áp lực bán và ngăn giá rơi sâu hơn.
Như vậy, thị trường Bitcoin nhìn qua thì ổn định nhưng thực chất đang bị giữ cân bằng một cách giả tạo bởi các dòng chảy phòng ngừa rủi ro trái ngược nhau.
Khoảng vùng dao động do quyền chọn gây ra không phải tự thân vận động. Dữ liệu heatmap thanh lý trên Coinglass cho thấy các vị thế futures có đòn bẩy cũng tập trung quanh những mức giá này, tạo thêm lực hút khiến giá bị giữ trong hành lang 85,000 USD – 90,000 USD.
Trên 90,000 USD, lượng vị thế short có nguy cơ thanh lý rất lớn. Nếu giá vượt khỏi ngưỡng này, việc đóng vị thế short sẽ khiến lượng mua đổ vào ào ạt. Ngược lại, khu vực thanh lý long tập trung dưới 86,000 USD. Nếu giá giảm xuống đây, các vị thế long bị “cháy” sẽ tạo sức ép đẩy giá giảm nhanh hơn. Hiện tại, cả cơ chế phòng ngừa của dealer quyền chọn lẫn diễn biến thanh lý trên thị trường futures đều hướng đến việc giữ Bitcoin trong vùng giá hiện tại.
Kỳ đáo hạn quyền chọn ngày 26/12/2024 tới đây dự kiến là lần lớn nhất trong lịch sử Bitcoin, với tổng giá trị danh nghĩa lên đến khoảng 23.8 tỷ USD.
So sánh với trước đây, các kỳ đáo hạn hàng năm chỉ đạt khoảng 6.1 tỷ USD vào năm 2021, 11 tỷ USD vào năm 2023, và 19.8 tỷ USD trong năm 2024. Sự tăng trưởng này phản ánh sự tham gia ngày càng lớn của các tổ chức vào thị trường phái sinh Bitcoin.
Theo nhận định của chuyên gia NoLimitGains, khoảng 75% lượng gamma hiện tại sẽ biến mất sau kỳ đáo hạn này. Các yếu tố cơ học kéo giá nằm trong vùng 85,000 USD – 90,000 USD gần như sẽ biến mất.
Các hoạt động phòng ngừa rủi ro (hedging) của dealer hiện lớn hơn rất nhiều so với nhu cầu thực trên thị trường giao ngay. Dữ liệu phân tích cho thấy mức gamma của dealer lên tới 507 triệu USD, trong khi tổng giao dịch ETF mỗi ngày chỉ có 38 triệu USD — tỷ lệ chênh lệch tới 13 lần.
Sự lệch này giải thích vì sao Bitcoin dường như không phản ứng gì với các tin tốt. Cho đến khi các sức ép từ phái sinh giảm xuống, toán học của phòng ngừa rủi ro mới là yếu tố quyết định, chứ không phải các câu chuyện về dòng tiền tổ chức hay nhà đầu tư nhỏ lẻ tham gia.
Sau khi kỳ đáo hạn ngày 26/12/2024 kết thúc, cơ chế kiềm chế biến động sẽ không còn nữa. Điều này không đảm bảo giá sẽ đi theo hướng nào cụ thể — mà chỉ có nghĩa là Bitcoin được tự do chuyển động trở lại.
Nếu phe mua giữ được vùng hỗ trợ 85,000 USD qua kỳ đáo hạn, khả năng bứt phá lên mức 100,000 USD hoàn toàn có thể xảy ra. Ngược lại, nếu giá rơi dưới 85,000 USD trong bối cảnh gamma giảm, đà giảm có thể sẽ nhanh và mạnh hơn.
Nhà đầu tư nên chuẩn bị tâm lý cho biến động mạnh vào đầu năm 2026 khi các vị thế mới dần hình thành. Diễn biến đi ngang của Bitcoin trong những tuần qua thực chất chỉ là hiện tượng nhất thời do sự tác động của phái sinh chứ không thể hiện niềm tin thị trường thực sự.