Một sự cố ngừng dịch vụ gần đây tại Amazon Web Services (AWS) đã khiến hàng nghìn ứng dụng “đóng băng” và làm dấy lên tranh luận về việc web3 đang phụ thuộc vào các nhà cung cấp đám mây tập trung.
Sự gián đoạn này cho thấy các nền tảng crypto vẫn phụ thuộc sâu sắc vào hạ tầng Web2, ngay cả với những hệ thống vốn được kỳ vọng hoạt động liên tục, không gián đoạn.
Vào ngày 20/10/2025, khu vực AWS US-EAST-1 bị tê liệt gần ba giờ do một lỗi DNS trong dịch vụ DynamoDB, khiến hàng nghìn ứng dụng trên toàn cầu bị “đóng băng”. Sự cố bắt đầu khoảng 07:55 UTC và được khắc phục lúc 09:35 UTC, bắt nguồn từ một lỗi phần mềm tiềm ẩn tạo ra bản ghi DNS rỗng, buộc phải can thiệp thủ công để sửa.
Sự cố AWS gây hiệu ứng dây chuyền, làm gián đoạn nhiều nền tảng công nghệ lớn như Lyft, Peloton và Roblox. Ngành crypto và web3 cũng chịu ảnh hưởng diện rộng. Coinbase Advanced, một nền tảng giao dịch quan trọng, đã ngừng hoạt động hoàn toàn, khiến người dùng bị khóa khỏi tài khoản và không thể thực hiện giao dịch.
Base, blockchain Layer-2 trên Ethereum của Coinbase, bị chậm nghiêm trọng, thông lượng giao dịch sụt giảm mạnh khi hạ tầng chạy trên AWS gặp lỗi. Các hệ sinh thái khác cũng không tránh khỏi: Solana ghi nhận các lỗi nút gián đoạn, các dApp của Ethereum bị gián đoạn API, và Polygon báo cáo sự cố cục bộ trên các giải pháp mở rộng của mình.
Sự kiện này đặt dấu hỏi cho lời hứa cốt lõi của blockchain: tạo ra các ứng dụng có thể vận hành liên tục mà không phụ thuộc vào bất kỳ máy chủ, công ty hay chính phủ nào. Thực tế cho thấy các “điểm lỗi đơn lẻ” vẫn đang làm tổn hại tầm nhìn về những ứng dụng không thể bị ngừng của web3.
“Sự cố AWS vừa qua nhắc chúng ta rằng lời hứa phi tập trung của web3 không thể dựa vào những trục xương sống tập trung. Mỗi lần ngừng dịch vụ như của AWS cho thấy cái giá của sự tập trung, không chỉ ở thời gian chết mà còn ở niềm tin,” Evgeny Ponomarev, đồng sáng lập Fluence, cho biết.
Decentralized Physical Infrastructure Networks (DePIN) mang đến một mô hình mới để cung ứng tài nguyên tính toán. Thay vì dựa vào các trung tâm dữ liệu tập trung, DePIN kết nối một mạng lưới nhà cung cấp độc lập trên toàn cầu thông qua một “chợ” ngang hàng.
Mỗi máy chủ đóng góp năng lực tính toán, lưu trữ hoặc GPU, được xác thực on-chain để đảm bảo minh bạch. Quyền kiểm soát được phân tán chứ không tập trung sở hữu, và hệ thống mở rộng một cách tự nhiên khi có thêm người tham gia.
Cấu trúc này thay thế các trung tâm dữ liệu khổng lồ theo từng vùng bằng sự phân tán trên hàng nghìn máy chủ độc lập. Nếu một điểm gặp sự cố, khối lượng công việc có thể được chuyển dịch mượt mà sang các máy chủ hoặc trung tâm dữ liệu khác.
Mô hình phân tán cũng mang lại lợi thế chi phí đáng kể. Bằng cách khai thác công suất tính toán nhàn rỗi trên toàn cầu, các nhà cung cấp DePIN đạt hiệu quả cao hơn, thường ghi nhận chi phí thấp hơn tới 85% so với các hyperscaler lớn. Ví dụ, Fluence là một trong nhiều dự án đang phát triển mạng tính toán phi tập trung theo mô hình DePIN.
Nền tảng này kết nối các nhà cung cấp trung tâm dữ liệu đã được xác minh, tuân thủ những tiêu chuẩn chung, giúp nhà phát triển chạy workload trên tài nguyên CPU và GPU phân tán thay vì chỉ dựa vào đám mây tập trung. Mạng của Fluence hiện hỗ trợ tính toán mục đích chung qua CPU ảo và xử lý bằng GPU cho AI cùng các tác vụ hiệu năng cao.
Theo dữ liệu của công ty, mạng đang vận hành khoảng 11,000 CPU ảo và 70 terabyte bộ nhớ trên chín nhà cung cấp. Khách hàng sử dụng mạng gồm Antier Solutions, NEO Foundation và Nodes.Garden.
Các dự án DePIN khác như Akash Network, Aethir và io.net cũng theo đuổi hướng tiếp cận tương tự cho hạ tầng phân tán, bao phủ cả marketplace đám mây và tổng hợp GPU quy mô lớn. Tất cả phản ánh một chuyển dịch mới nổi hướng tới lớp tính toán đa dạng hóa cho web3.
Hiện tại, DePIN đang “tái tưởng tượng” hạ tầng vật lý, bao gồm mạng viễn thông và vận tải, lưới năng lượng và nhiều lĩnh vực khác. Như nêu trong báo cáo State of Crypto 2025 của a16z gần đây, Diễn đàn Kinh tế Thế giới dự báo danh mục DePIN sẽ đạt 3.5 nghìn tỷ USD vào năm 2028.
Dù chưa thể sánh ngay với quy mô toàn cầu tức thời của một hyperscaler, nền tảng mã nguồn mở giúp DePIN linh hoạt hơn nhiều. Nhờ xây dựng trên các tiêu chuẩn mở, workload có thể di chuyển qua nhiều nhà cung cấp với ma sát tối thiểu. Nhà phát triển có được khả năng di chuyển thực sự thay vì bị khóa vào API hay mô hình tính phí của một nhà cung cấp duy nhất.
Trên thực tế, các mạng phi tập trung như Fluence đã cho thấy cách hạ tầng mã nguồn mở có thể kết nối các nhà cung cấp độc lập thành một lớp hợp nhất, tương tác lẫn nhau, vận hành như một đám mây nhưng vẫn hoàn toàn dễ di chuyển và minh bạch.
Evgeny giải thích:
“Mục tiêu không phải thay thế AWS trong một sớm một chiều, mà là khiến việc di chuyển trở nên đơn giản và lựa chọn trở nên thực sự,” Evgeny Ponomarev, đồng sáng lập Fluence, nói. “Khi năng lực tính toán chạy trên các giao thức mở giữa nhiều nhà cung cấp, sự cố ngừng dịch vụ sẽ không còn là lỗi mang tính hệ thống. Chúng trở thành sự kiện cục bộ mà mạng có thể hấp thụ.”
Mô hình đám mây mở, xuyên nhà cung cấp này mở ra con đường hướng tới khả năng chống chịu mà kiến trúc tập trung khó lòng sánh kịp. Khi DePIN trưởng thành, nó có thể đặt lại chuẩn mực về độ tin cậy bằng cách biến chính đám mây trở thành mã nguồn mở và biến việc di chuyển hạ tầng trở nên đơn giản như triển khai lại code.