Sự khác biệt giữa nhà đầu tư nhỏ lẻ cổ phiếu và crypto báo hiệu điều gì cho tương lai?

Các nhà đầu tư nhỏ lẻ chiếm khoảng 20% khối lượng giao dịch cổ phiếu tại Mỹ trong quý 3/2025, đây là mức cao thứ hai từng được ghi nhận. Trong khi đó, thị trường crypto lại xuất hiện xu hướng ngược lại, khi dòng vốn tổ chức thống trị và sự tham gia của nhà đầu tư nhỏ lẻ giảm đáng kể.

Sự khác biệt này giữa cổ phiếu truyền thống và tài sản kỹ thuật số đặt ra nhiều câu hỏi quan trọng về độ trưởng thành của thị trường, biến động giá, và định hướng tương lai cho cả hai nhóm tài sản này khi năm 2026 đang đến gần.

Cổ phiếu trở thành sân chơi của nhà đầu tư nhỏ lẻ, còn crypto ngày càng thu hút tổ chức lớn

Sự gia tăng hoạt động của nhà đầu tư nhỏ lẻ đã góp phần tạo nên sự thay đổi lớn trong cấu trúc thị trường chứng khoán Mỹ. Theo số liệu từ Kobeissi Letter, nhà đầu tư nhỏ lẻ ghi nhận tỷ lệ giao dịch cao thứ hai trong lịch sử vào quý 3/2025, gần đạt đến đỉnh thời kỳ “meme stock” bùng nổ đầu năm 2021.

Trước năm 2020, tỷ lệ tham gia trung bình của nhà đầu tư nhỏ lẻ chỉ khoảng 15% trong nhiều năm liền. Do vậy, con số 20% ở thời điểm hiện tại là một bước tiến rất đáng chú ý.

Tỷ lệ tham gia của nhà đầu tư nhỏ lẻ đã vượt qua từng nhóm tổ chức riêng lẻ. Các quỹ đầu tư lớn như quỹ tương hỗ dài hạn và quỹ phòng hộ truyền thống chỉ chiếm khoảng 15% khối lượng giao dịch trong quý vừa rồi, tức chỉ còn một nửa so với năm 2015. Ngoài ra, tổng hợp tất cả các nhóm quỹ, bao gồm cả nhóm giao dịch theo thuật toán quants, cũng chỉ đạt 31% trong quý 3.

“Các nhà đầu tư nhỏ lẻ đang chiếm lĩnh thị trường với tốc độ chưa từng có”, Kobeissi Letter cho biết.

Trong khi cổ phiếu truyền thống sôi động nhờ sự đóng góp của nhà đầu tư nhỏ lẻ, thị trường crypto lại chứng kiến sự đảo chiều hoàn toàn. Nếu trước đây các nhà đầu tư nhỏ lẻ từng tạo nên những đợt tăng trưởng mạnh, thì năm 2025 lại ghi nhận sự chuyển dịch rõ rệt sang thế độc tôn của vốn tổ chức. Theo ghi nhận từ JPMorgan, sự tham gia của nhà đầu tư nhỏ lẻ trên thị trường đang giảm. Ngân hàng này cho biết:

“Crypto đang dịch chuyển dần khỏi mô hình giống các hệ sinh thái đầu tư mạo hiểm, để trở thành một loại tài sản vĩ mô có thể giao dịch, được hỗ trợ bởi thanh khoản từ tổ chức thay vì đầu cơ từ nhóm nhỏ lẻ.”

Đáng chú ý, sự sụt giảm trên thị trường crypto đã khiến nhu cầu về quỹ đầu tư giao dịch (ETF) giảm đi và tạo áp lực không nhỏ lên các doanh nghiệp quản lý tài sản số (DAT). Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, lượng mua vào chỉ tạm chững lại chứ chưa hoàn toàn biến mất.

Không khí này đang thể hiện rõ sự khác biệt rõ ràng trong hành vi giữa nhóm nhỏ lẻ và các tổ chức lớn. Dữ liệu từ CryptoQuant cho thấy trong suốt năm 2025, lượng Bitcoin nắm giữ bởi các tổ chức lớn liên tục tăng lên, trong khi nhà đầu tư nhỏ lẻ lại rút dần.

Tại sao sự khác biệt này lại quan trọng

Sự thay đổi của thị trường không chỉ đơn giản là tỷ lệ tham gia. Hoạt động nhà đầu tư nhỏ lẻ cao tại thị trường chứng khoán thường phản ánh không khí đầu tư dựa trên cảm tính, nơi giá cả bị ảnh hưởng mạnh bởi những câu chuyện ngắn hạn, tâm lý đám đông và xu hướng “đu trend”. Khi nhóm nhỏ lẻ chiếm ưu thế, thị trường thường nhạy cảm hơn với biến động.

Ở chiều ngược lại, các nhà phân tích crypto lại coi sự áp đảo của vốn tổ chức là dấu hiệu thể hiện sự trưởng thành và ổn định dần của ngành. Sự tham gia của tổ chức lớn đồng nghĩa với thanh khoản tăng lên, giá cả ổn định hơn và (về lý thuyết) ít biến động hơn. Các tổ chức lớn thường xác định phương hướng dài hạn và quản lý rủi ro tốt hơn, điều này giúp giá crypto tăng trưởng ổn định thay vì biến động mạnh như trước.

Dù vậy, các triển vọng cho crypto vẫn được nhìn nhận một cách thận trọng. Barclays dự báo năm 2026 sẽ là một năm không mấy khả quan đối với crypto, đặc biệt nếu thiếu các yếu tố thúc đẩy lớn thì tốc độ tăng trưởng có thể bị giới hạn. Dù chính trường Mỹ trong năm nay đã cởi mở hơn với crypto, Barclays cho rằng sự chuyển đổi này thực tế đã được thị trường phản ánh vào giá trước đó.

Do đó, sự khác biệt giữa thị trường cổ phiếu và crypto đang nhấn mạnh sự thay đổi căn bản trong cách tiếp cận rủi ro giữa các loại tài sản. Trong khi tỷ lệ nhà đầu tư nhỏ lẻ tăng khiến cổ phiếu biến động nhiều hơn vì cảm xúc, thì thị trường crypto lại đang trưởng thành nhờ dòng vốn tổ chức, dẫn đến sự ổn định cao nhưng đà tăng trưởng không bùng nổ. Liệu đây chỉ là xu thế tạm thời hay là dấu hiệu thay đổi dài hạn khi năm 2026 đến gần, vẫn còn là câu hỏi chưa có lời đáp rõ ràng.