Khi các nút thắt xác minh tính toán ngày càng gia tăng, Cysic mainnet ra mắt trong bối cảnh hạ tầng chuyển mình rộng hơn

Trong cuộc đua mở rộng blockchain và phi tập trung hóa AI, một rào cản lớn vẫn luôn xuất hiện: sức mạnh tính toán. Dù là chi phí ngày càng tăng để tạo các bằng chứng zero-knowledge (ZK) hay hạ tầng mờ ám phía sau các ứng dụng AI, các nhà phát triển đang ngày càng bị giới hạn bởi nguồn tính toán tập trung, đắt đỏ và khó tiếp cận.

Một giao thức đang cố gắng phá vỡ rào cản này là Cysic – một thị trường tính toán phi tập trung ra đời để cung cấp các bằng chứng ZK và xác thực AI minh bạch. Giao thức này vừa chính thức ra mắt mainnet alpha hôm nay, với hơn 260,000 node đã tham gia cùng các tích hợp với hệ sinh thái Scroll, Succinct, và NetworkNoya. Với thành công sớm như vậy, đội ngũ phát triển gọi đây là thời đại ‘ComputeFi‘, nơi sức mạnh tính toán trở thành tài nguyên có thể xác minh trên blockchain, không còn chỉ là một đặc điểm mà trở thành phần nền tảng quan trọng.

Việc phát triển này diễn ra vào đúng thời điểm cả ngành blockchain và AI đều đang đổi mới mạnh mẽ. Ethereum chuyển sang kiến trúc gốc ZK, các stack modular phát triển và AI agent xuất hiện ngày càng nhiều, tất cả đã thúc đẩy nhu cầu về nguồn tính toán phi tập trung tăng vọt. Những dự án như zkSync, gần đây đã tăng hơn 150% nhờ hạ tầng mới về ZK và các tích hợp nâng cao quyền riêng tư, minh chứng cho việc cả các nhà đầu tư lẫn nhà phát triển đều quan tâm đến tính toán minh bạch, biến nó thành nền tảng quan trọng chứ không chỉ là một tính năng bổ sung.

Xu hướng gần đây như Proof-of-AI, thị trường GPU phi tập trung và token hóa sức mạnh tính toán là dấu hiệu cho thấy nhu cầu về hạ tầng minh bạch, có thể lập trình ngày càng lớn. Những sự cố như AWS bị gián đoạn gần đây càng khiến mọi người nhận ra điểm yếu của hạ tầng tập trung, thúc đẩy các nhà phát triển tìm kiếm giải pháp an toàn và minh bạch hơn.

Tại sao sức mạnh tính toán đã trở thành mối quan tâm hạ tầng cốt lõi

Việc mở rộng blockchain và tích hợp AI đều làm nhu cầu tính toán tăng mạnh, nhưng hạ tầng truyền thống lại khó đáp ứng đặc thù của hệ thống phi tập trung:

• Tạo bằng chứng ZK: Zero-knowledge proof là trung tâm của nhiều giải pháp mở rộng blockchain, giúp bảo mật dữ liệu và xác thực mà không cần tiết lộ dữ liệu ẩn sau. Tuy vậy, việc tạo các bằng chứng này cần sức mạnh tính toán chuyên biệt, thường chỉ một vài nhà cung cấp tập trung sở hữu—điều này làm hạn chế sự phi tập trung và đẩy giá thành lên cao.
• Xác thực AI: Khi AI được tích hợp vào quy trình blockchain và các agent tự động hóa, nhu cầu không chỉ là đầu ra tính toán, mà còn là kết quả minh bạch có thể kiểm tra hoặc chứng minh rằng AI đã làm đúng logic đã đặt ra. Các API cloud truyền thống có thể cho hiệu năng tốt nhưng lại không xác minh gốc được trên blockchain.

Những áp lực này cho thấy các nhà phát triển đang thay đổi cách nhìn về hạ tầng: việc chỉ thực hiện tính toán là chưa đủ, mà ngày càng cần cam kết mật mã về cách quá trình tính toán này được thực hiện.

Vai trò của Cysic trong nền kinh tế điện toán mới

Mainnet của Cysic ra mắt đúng lúc nhu cầu về tính toán minh bạch trở thành yếu tố bắt buộc trong hệ sinh thái. Thay vì phụ thuộc vào server tập trung hoặc API khó kiểm chứng, mạng lưới này phân phối nhiệm vụ tạo bằng chứng ZK và xử lý AI lên các node toàn cầu, từ GPU của người dùng đến phần cứng chuyên dụng ASIC, tạo thành một thị trường cho sức mạnh tính toán minh bạch.

Trước khi ra mắt mainnet, giao thức đã xử lý hơn 10 triệu bằng chứng ZK, thu hút hơn 260,000 node và có 1.4 triệu ví sử dụng qua các giai đoạn thử nghiệm. Hiện Cysic đang tích hợp với các dự án như Scroll, Succinct, cùng Polygon CDK, cho thấy sự áp dụng thực tế thay vì chỉ là hiệu ứng đầu cơ thông thường.

Mạng lưới này hướng tới mục tiêu cung cấp sức mạnh tính toán có thể mở rộng, kiểm chứng được và tiết kiệm chi phí hơn. Trong lĩnh vực AI, các đối tác như NetworkNoya báo cáo tốc độ tăng hơn 70% và giảm tới 91% chi phí khi sử dụng hạ tầng của Cysic. Ở mảng ZK, các đội ngũ như Succinct và Scroll cũng đã dùng mạng lưới prover của Cysic để nâng cao hiệu suất trên các tải công việc thực tế.

Dự án định vị cách tiếp cận của mình là hướng đến biến sức mạnh tính toán thành tài nguyên có thể kiểm chứng, phi tập trung và dễ tùy biến lập trình.

Hệ sinh thái điện toán phi tập trung là một xu hướng, không phải chỉ là một bước tiến riêng lẻ

Sự ra mắt của Cysic chỉ là một phần trong bức tranh lớn hơn về Web3 và các hệ thống phi tập trung. Dù mỗi dự án có cách tiếp cận khác nhau, nhưng thách thức chung đều là: giảm sự phụ thuộc vào các nhà cung cấp tính toán tập trung và xây dựng hạ tầng đáng tin cậy, dễ tiếp cận cho cộng đồng.

Ví dụ như:

• Mạng lưới AI phi tập trung như NodeGoAI đang thử nghiệm cách kiếm tiền từ phần cứng nhàn rỗi để đảm nhận các tác vụ AI trong môi trường phân tán.
• Các mạng lưới tài nguyên phi tập trung trong phong trào DePIN tập trung vào mục tiêu khuyến khích chia sẻ nguồn tính toán quy mô lớn—chủ đề này nổi bật hơn sau sự cố AWS khiến một phần hạ tầng Web3 bị ảnh hưởng.
• Các cuộc thảo luận rộng hơn về hạ tầng AI phi tập trung đều chung một quan điểm: niềm tin, xác thực và khả năng kiểm toán giờ đây là yêu cầu cốt lõi chứ không chỉ còn là chủ đề nghiên cứu nhỏ lẻ.

Những tín hiệu này cho thấy tính toán phi tập trung không phải là ý tưởng tạm thời mà là phản ứng lâu dài, có chiều sâu với những hạn chế thực tế về cách cung ứng, định giá và xây dựng niềm tin với sức mạnh tính toán hiện nay.

Chặng đường phía trước: ZK, AI và hơn thế nữa

Dù các rollup trên Ethereum là điểm khởi đầu lý tưởng, tham vọng của Cysic không chỉ dừng tại việc mở rộng blockchain. Mạng lưới của họ đã được sử dụng để xác thực kết quả AI—tính năng cho phép các hợp đồng thông minh và agent tự động xác minh kết quả xuất ra là từ mô hình AI cụ thể đã được ủy quyền. Điều này trở nên quan trọng hơn khi nội dung do AI tạo ra ngày một nhiều và nhu cầu xác định nguồn gốc cũng ngày càng cao.

Cysic cũng hướng tới các ứng dụng khoa học đòi hỏi thực hiện phép tính lớn, như nghiên cứu genomics hay mô phỏng khí hậu, nơi độ minh bạch và khả năng lặp lại kết quả là cực kỳ quan trọng. Song song, mạng lưới này hỗ trợ các thiết bị đa năng như DogeBox1, cho phép chuyển đổi linh hoạt giữa đào coin và xác thực bằng chứng ZK theo biến động thị trường thực tế, giúp chủ sở hữu hạ tầng tối ưu hóa lợi nhuận tức thì.

Tất cả những ứng dụng này đều chỉ ra một thay đổi lớn: tính toán không còn chỉ là hạ tầng phía sau. Nó đang trở nên có thể lập trình, minh bạch và thanh khoản—chính là trụ cột của nền kinh tế ComputeFi mà Cysic đang kiến tạo.